Sáng ngày 25/10/2025, tại trụ sở Báo Sài Gòn Giải Phóng (TP. Hồ Chí Minh), Vụ Địa phương III, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp với Báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức Tọa đàm “Đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo – Những lợi ích và thách thức”.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc dự và đồng chủ trì với ông Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; ông Dương Anh Đức, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP. Hồ Chí Minh và ông Nguyễn Khắc Văn, Quyền Tổng Biên tập Báo Sài Gòn Giải Phóng.
Sự kiện còn có sự tham dự của lãnh đạo các vụ, cục, viện, sở giáo dục và đào tạo; đại diện các trường đại học, nhà khoa học, chuyên gia công nghệ và doanh nghiệp giáo dục.
AI – Động lực đột phá trong đổi mới giáo dục
Phát biểu khai mạc tọa đàm, nhà báo Nguyễn Khắc Văn cho biết việc tổ chức tọa đàm diễn ra trong thời điểm đặc biệt quan trọng, khi Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết số 71-NQ/TW (22/8/2025) về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, trong đó xác định “chuyển đổi số toàn diện, phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong giáo dục, đào tạo” là nhiệm vụ trọng tâm. Ông cho rằng, trí tuệ nhân tạo đang mở ra cơ hội để nâng cao chất lượng giáo dục, giúp cá nhân hóa quá trình học tập, tăng tính sáng tạo, đồng thời hỗ trợ người thầy đổi mới phương pháp giảng dạy. Tuy nhiên, AI cũng đặt ra nhiều thách thức về an toàn dữ liệu, đạo đức học thuật và sự công bằng trong tiếp cận tri thức, đòi hỏi ngành giáo dục phải có định hướng bài bản, nhân văn và lâu dài. Theo ông, mục tiêu của tọa đàm không chỉ là thảo luận học thuật mà còn là cơ hội để các nhà quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp cùng nhau chia sẻ góp phần hiện thực hóa tinh thần Nghị quyết 71 vào thực tiễn giáo dục Việt Nam.
Ứng dụng AI là yêu cầu tất yếu, gắn công nghệ với phát triển con người
Phát biểu tại tọa đàm, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc khẳng định rằng việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục không còn là xu hướng, mà là yêu cầu tất yếu trong quá trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục Việt Nam.
Thứ trưởng cho biết trong thời gian qua, Bộ GDĐT đã chủ động triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm thúc đẩy ứng dụng AI trong dạy và học. Bộ đã ban hành Khung năng lực số của người học, trong đó năng lực AI được xác định là một trong sáu miền năng lực cốt lõi, đưa nội dung AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học. Cùng với đó, Bộ đang xây dựng Khung năng lực AI cho đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, coi đây là tiêu chí bắt buộc trong chương trình bồi dưỡng nghề nghiệp thời kỳ chuyển đổi số. Bộ cũng đã biên soạn và phổ biến “Sổ tay ứng dụng AI trong dạy và học” – tài liệu hướng dẫn giáo viên và học sinh khai thác công cụ AI một cách an toàn, sáng tạo và hiệu quả, với hơn 20.000 lượt tải về kể từ khi phát hành. Nhiều địa phương và cơ sở giáo dục đã tiên phong trong đào tạo, thí điểm mô hình “Trợ lý AI” hỗ trợ giảng dạy, học tập và quản lý học sinh.
Trên cơ sở những kết quả bước đầu, Bộ đang tiếp tục hoàn thiện Chiến lược chuyển đổi trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo đến năm 2030, tầm nhìn 2035, đặt mục tiêu: 100% người học, giáo viên và cán bộ quản lý được bồi dưỡng năng lực AI, hình thành hệ sinh thái giáo dục thông minh tích hợp AI, trong đó mỗi người học và người dạy đều có trợ lý học tập ảo an toàn, cá nhân hóa và nhân văn.Cùng với đó, Bộ định hướng phát triển mô hình hợp tác “Ba Nhà: Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp”, xem đây là nền tảng để đẩy mạnh ứng dụng AI trong giáo dục và đào tạo. Nhà nước ban hành chính sách và hành lang pháp lý; nhà trường đảm nhận vai trò triển khai, nghiên cứu và đổi mới; còn doanh nghiệp cung cấp công nghệ, dữ liệu và công cụ hỗ trợ, cùng kiến tạo hệ sinh thái học tập số.
Thứ trưởng nhấn mạnh: “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục phải được triển khai một cách có trách nhiệm, an toàn và nhân văn. AI chỉ có giá trị khi được sử dụng để hỗ trợ, chứ không thay thế người thầy. Chúng ta phải đảm bảo rằng công nghệ phục vụ con người, giúp giáo dục trở nên nhân văn hơn, sáng tạo hơn và công bằng hơn.”
Nhận diện thách thức – Đề xuất giải pháp trọng tâm
Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc, bên cạnh những cơ hội to lớn, việc ứng dụng AI trong giáo dục Việt Nam đang đối mặt với ba nhóm thách thức lớn: Thứ nhất, khoảng cách số giữa các vùng miền vẫn là vấn đề nổi bật. Ở nhiều địa phương vùng sâu, vùng xa, điều kiện hạ tầng công nghệ, đường truyền và thiết bị học tập còn hạn chế, khiến học sinh khó tiếp cận với các nền tảng học tập trực tuyến. Nếu không có chính sách đầu tư đồng bộ, AI có thể làm gia tăng khoảng cách trong cơ hội học tập; Thứ hai, vấn đề đạo đức học thuật và kỹ năng sử dụng AI đang đặt ra yêu cầu mới cho ngành giáo dục. Học sinh, sinh viên có thể lạm dụng AI trong việc làm bài, nghiên cứu mà thiếu tư duy độc lập. Thứ trưởng nhấn mạnh: “Chúng ta phải dạy cho người học biết sử dụng AI có trách nhiệm, trung thực và sáng tạo. Năng lực công nghệ cần song hành với đạo đức học tập và năng lực tư duy phản biện.”; Thứ ba, nguy cơ lệ thuộc vào các nền tảng công nghệ nước ngoài. Phần lớn công cụ AI hiện nay được phát triển bên ngoài Việt Nam, sử dụng dữ liệu và thuật toán không phản ánh đầy đủ đặc thù văn hóa – ngôn ngữ Việt. Thứ trưởng cho rằng cần sớm xây dựng AI bản địa và phát triển kho dữ liệu tiếng Việt mở cho giáo dục, kết hợp với các doanh nghiệp trong nước để chủ động về công nghệ.
Để vượt qua các thách thức này, Thứ trưởng đề xuất bốn nhóm giải pháp trọng tâm: Xây dựng và triển khai Chiến lược quốc gia về trí tuệ nhân tạo trong giáo dục, với lộ trình đến năm 2035, gắn với chương trình đào tạo, bồi dưỡng và truyền thông đại chúng; Đầu tư hạ tầng công nghệ, nền tảng học tập và bảo mật dữ liệu giáo dục, ưu tiên hỗ trợ vùng khó khăn để bảo đảm công bằng trong tiếp cận tri thức; Phát triển nguồn nhân lực và hệ sinh thái AI bản địa, khuyến khích các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp công nghệ phối hợp xây dựng kho học liệu mở bằng tiếng Việt; Tăng cường hợp tác “Ba Nhà: Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp” để kết nối nguồn lực, chia sẻ dữ liệu và cùng kiến tạo môi trường học tập số. “Muốn phát triển AI trong giáo dục, chúng ta không thể đi một mình. Khi Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp cùng đồng hành, Việt Nam sẽ có một hệ sinh thái giáo dục số hiện đại, linh hoạt và nhân văn,” ông nhấn mạnh.
Lan tỏa tinh thần đổi mới, hướng tới giáo dục nhân văn và hội nhập
Phát biểu bế mạc tọa đàm, đồng chí Huỳnh Thành Đạt đánh giá cao nội dung báo cáo và phát biểu của Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc, cũng như những ý kiến thiết thực từ các nhà khoa học và doanh nghiệp. Ông khẳng định, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục là nhiệm vụ then chốt để cụ thể hóa Nghị quyết 71-NQ/TW và Nghị quyết 281/NQ-CP của Chính phủ về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. “AI không chỉ là công cụ công nghệ, mà là cú hích tư duy, là thước đo năng lực đổi mới của ngành giáo dục. Khi trí tuệ nhân tạo kết hợp với trí tuệ con người, chúng ta sẽ xây dựng được nền giáo dục hiện đại, tự chủ, nhân văn và hội nhập.”
Từ các kết quả tại tọa đàm, đồng chí Huỳnh Thành Đạt đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ sớm tham mưu Chính phủ ban hành văn bản hướng dẫn triển khai Chiến lược AI trong giáo dục, trong đó chú trọng xây dựng Khung đạo đức AI trong trường học và chương trình, tài liệu AI cho bậc phổ thông.
Đồng chí cũng đề xuất Chính phủ nghiên cứu thành lập Quỹ chuyển đổi số trong giáo dục đại học – một quỹ đầu tư chiến lược nhằm thu hút nguồn lực xã hội hóa và khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng số, dữ liệu mở và ứng dụng AI trong giáo dục. Cùng với đó, doanh nghiệp cần chuyển từ vai trò “người sử dụng lao động” sang “người đồng kiến tạo nguồn nhân lực”, chủ động tham gia đào tạo và phát triển nhân tài số. Cơ quan báo chí – truyền thông tiếp tục phát huy vai trò nâng cao nhận thức cộng đồng, lan tỏa tinh thần học tập suốt đời và tạo đồng thuận xã hội trong quá trình chuyển đổi số giáo dục.
Tọa đàm kết thúc trong không khí trao đổi cởi mở, thống nhất cao, hướng đến mục tiêu chung: đưa trí tuệ nhân tạo trở thành động lực đột phá cho đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo Việt Nam, góp phần thực hiện thành công Nghị quyết số 71-NQ/TW và Nghị quyết số 281/NQ-CP của Chính phủ, hướng tới một nền giáo dục mở, thông minh, công bằng và bền vững. Sự kiện không chỉ là dịp tổng kết kết quả bước đầu mà còn khẳng định định hướng lâu dài: AI vì con người – giáo dục vì tương lai. Khi công nghệ được vận dụng đúng cách, nó sẽ trở thành “người bạn đồng hành” giúp mỗi người học phát triển trọn vẹn năng lực, phẩm chất và nhân cách trong kỷ nguyên số.
Trong chương trình tọa đàm, nhiều chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và doanh nghiệp công nghệ đã trình bày các tham luận về chuyển đổi số, ứng dụng AI trong quản trị trường học, phát triển học liệu mở, nâng cao năng lực số cho giáo viên và người học. Đặc biệt, Ban Tổ chức đã dành thời gian để các em học sinh, sinh viên trực tiếp trao đổi với Đoàn Chủ tịch về các vấn đề liên quan đến việc học, nghiên cứu và sử dụng AI trong nhà trường. Những ý kiến thực tế, cởi mở của các em đã mang đến góc nhìn sinh động, phản ánh rõ nhu cầu, hứng thú và trách nhiệm của người học trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo.
